Een microrechtspersoon is de kleinste rechtspersoon als het gaat om een Besloten Vennootschap (BV) of Naamloze Vennootschap (NV).  Als synoniemen worden onder andere 'micro entiteit' en 'micro onderneming' gebruikt. Wij hanteren verder de aanduiding 'micro onderneming'. Om te spreken van een micro onderneming moet voldaan worden aan Artikel 395a Burgerlijk Wetboek Boek 2 (lid 1 en 2).

De grootte van een ondernemening bepaalt onder andere de mate van financiële informatie die openbaar gemaakt moet worden bij het deponeren van een jaarrekening bij de Kamer van Koophandel.

Naast micro ondernemingen kennen we ook ondernemingen in de regimes klein, middelgroot en groot.

De KvK meldt het volgende (kijk voor de meest actuele situatie altijd op de website van de kvK):
"Welke financiële informatie je openbaar moet maken heeft te maken met de grootte van je bedrijf. Een onderneming valt in een bepaalde bedrijfsklasse als de jaarrekening twee jaar achter elkaar voldoet aan minimaal twee van de onderstaande kenmerken.

1. De waarde van de activa op de balans bedraagt nier meer dan 450.000 euro.
2. De Netto-omzet bedraagt niet meer dan 900.00 euro over het boekjaar;
3. Het gemiddeld aantal werknemers over het boekjaar bedraagt minder dan 10".

Voor aanvullende criteria en uitzonderingen verwijzen we naar het hiervoor genoemde Artikel 395a BW2.

Afbakening RGS MKB
Deze Wiki heeft alleen betrekking op de micro- en kleine onderneming. Ook wel aangeduid als MKB klein. 
De NV laten we in deze Wiki verder buiten beschouwing.

Een micro onderneming heeft te maken met de volgende externe verslaggeving:

1. Een jaarrekening, bestaande uit alleen een beperkte balans, die gepubliceerd wordt bij de KVK;
2. Een aangifte Vennootschapsbelasting (VPB) die ingediend wordt bij de belastingdienst;
3. En net als elke andere onderneming in Nederland kun je als micro onderneming in een steekproef van het CBS vallen en daarvoor verplicht gegevens moeten aanleveren.
4. Kredietrapportage aan een externe kredietverlener, zoals een bank. Dit is alleen van belang als een krediet is afgesloten bij een dergelijke partij. 

Een micro onderneming is voor externe verslaggeving voor een belangrijk deel gelijk gesteld aan de kleine onderneming. Met name bij de jaarrekening geniet de micro onderneming een aantal vrijstellingen t.o.v. de kleine onderneming. Deze vrijstellingen komen hierna aan de orde,
  

Jaarrekening

De jaarrekening van een micro onderneming bestaat uit:

1. Balans met vergelijkende cijfers over het voorgaande boekjaar;
2. Winst- en verliesrekening met eveneens vergelijkende cijfers over het voorgaande boekjaar.

Er wordt bij de jaarrekening verder onderscheid gemaakt tussen het inrichtingsmodel en het publicatiemodel (hetgeen gedeponeerd moet worden bij de Kamer van Koophandel). Voor zover niet anders aangegeven wordt hierna bij de specificatie van de balans en de W&V-rekening verwezen naar het inrichtingsmodel.

Voor een micro onderneming (volgens Artikel 395a Burgerlijk Wetboek Boek 2) zijn modellen besluit jaarrekening niet van toepassing. Zie voor dit laatste Artikel 1 Besluit modellen jaarrekening (lid 3).

Vrijstelling
Op basis van Artikel 395a Burgerlijk Wetboek Boek 2 is een micro onderneming vrijgesteld wat betreft het opnemen van specifieke toelichtingen in de jaarrekening. Uitzonderlijke omstandigheden daargelaten, zoals ernstige onzekerheid over de continuïteit van de onderneming. 

Overlopende posten:
De micro onderneming hoeft in tegenstelling tot de kleine rechtspersoon voor de overige bedrijfskosten in de balans geen overlopende actiava of passiva op te nemen volgens Artikel 395a Burgerlijk Wetboek Boek 2 (lid 3). Dit feit moet dan wel onderaan de balans vemeld worden. De RJ noemt als voorbeeld vooruitbetaalde huurkosten. Wij verwijzen voor voorbeelden van overlopende posten (waaronder vooruitbetaald en vooruit ontvangen) naar onze Wiki RGS en Transitorische posten boeken.

Waardering 
Voorschriften omtrent de grondslagen van waardering en van bepaling van het resultaat (zie Artikel 384 Burgerlijk Wetboek Boek 2). Genoemd worden in betreffend artikel als grondslagen:

• de verkrijgings- of vervaardigingsprijs;
• de actuele waarde; toegestaan voor materIële en immateriële vaste activa, niet zijnde beleggingen.
  Waardering vindt dan plaats tegen de actuele kostprijs of tegen de realiseerbare waarde (als deze laatste lager is dan de actuele kostprijs).

Waardering tegen marktwaarde is niet toegestaan voor micro ondernemingen. 
(afwaardering naar een lagere marktwaarde bij toepassen van de waarderingsgrondslag historische kostprijs valt daar dan niet onder en is wel toegestaan).

Fiscale waarderingsgrondslagen
Voor een micro onderneming geldt dat deze net als kleine rechtspersonen, in tegenstelling tot een middelgrote en grote onderneming, in de jaarrekening mag kiezen voor fiscale waarderingsgrondslagen, mits toegepast voor alle posten. Zie Artikel 395a Burgerlijk Wetboek Boek 2. Dit in de plaats van bedrijfseconomische grondslagen die anders gelden. Fiscale grondslagen zijn verplicht bij de VPB-aangifte voor alle ondernemingen (zie verderop). Voor de micro onderneming betekent dit dus dat bij het hanteren van de fiscale grondslagen dezelfde grondslagen gelden voor zowel de jaarrekening als de VPB-aangifte. Bedoeld als administratieve lastenvermindering voor de ondernemer.

De RJ noemt onder andere in haar "Handreiking bij de toepassing van fiscale waarderingsgrondslagen door microrechtspersonen" het volgende in relatie tot de jaarrekening:

• Afschrijvingen kunnen fiscaal beperkt zijn. Als voorbeeld wordt genoemd dat voor onroerend goed afschreven mag worden totdat de fiscale bodemwaarde is bereikt.
    
• Tussentijdse winstneming is verplicht gesteld bij Onderhanden projecten in opdracht van derden.
   
• Vennootschapsbelasting (verschuldigd of te vorderen) wordt verwerkt in de balans en w&v-rekening en afzonderlijk gepresenteerd in de w&v-rekening. En er is geen sprake van Belastinglatenties. 

Zie voor meer informatie:

• RGS en Belastinglatenties in de boekhouding;
• RGS en Vaste activa en afschrijvingen in de boekhouding;

En verderop bij Aangifte Vennootschapsbelasting (VPB).

Voor de presentatie van de jaarrekening noemt de RJ (in de eerder genoemde handreiking) o.a. het volgende in relatie tot het eventueel toepassen van fiscale waarderingsgrondslagen:

• Volgens Artikel 362 Burgerlijk Wetboek Boek 2 (lid 2) kan de balans op fiscale waarderingsgrondslagen opgesteld worden voor of na resultaatbestemming of een voorstel daartoe. Bovenaan de balans wordt aangegeven of daarin de bestemming van het resultaat is verwerkt.
   
• Volgens artikel 2 van het Besluit fiscale waarderingsgrondslagen is opgenomen dat kosten die fiscaal niet of slechts voor een deel in aftrek komen in de winst- en verliesrekening worden opgenomen.
    
• Een micro onderneming hoeft geen toelichting op te nemen en kan volstaan met de vermelding "Fiscale waarderingsgrondslagen toegelast".
   
• Om aansluiting tussen fiscale aangifte (VPB) en jaarrekening te behouden is het mogelijk in een jaarrekening op fiscale waarderingsgrondslagen correcties over eerdere jaren retrspectief (beginvermogen van de oudste nog niet vastgestelde jaarrekening) te verwerken met een toelichting daarbij. Inclusief te vorderen of verschuldigde VPB over betreffende jaren. Juist vanwege het behoiuden van genoemde aansluiting betreft dit ook niet materiële fouten.

Voor de jaarrekening moet de micro onderneming volgens informatie van de RJ (uitgave voor klein en micro) onderstaande posten bijhouden. 

Balans
De totalen van:

• Vaste activa;
  (In RGS niet als RGS-code aanwezig, maar onderverdeeld naar Immateriële-, Materiële- en Financiële vaste activa volgens BW.) 
  Met afzonderlijke vermelding van "kosten die verband houden met de oprichting en uitgifte van aandelen".
  
  RGS kent ook nog de rubriek "Vastgoedbeleggingen" (ook aangedujid door de RJ in RJK B2.2). Die hebben we voor RGS MKB niet opgenomen.
  
  Het publicatie- en inrichtingsmodel kent extra "Overige vaste activa" (niet aangeduid door RJ) 
   
• Vlottende activa;
  (In RGS zelf niet als RGS-code aanwezig, maar onderverdeeld naar Effecten, Liquide middelen, Vorderingen, Voorraden en Onderhanden projecten. 
  Met afzonderlijke vermelding van "opgevraagde stortingen van geplaatst kapitaal".
  
  Het publicatie- en inrichtingsmodel kent extra "Overige vlottende activa" (niet aangeduid door RJ) 
  
  
• Eigen vermogen;
   
• Voorzieningen;
  
  
• Schulden; gesplitst naar;
  - Kortlopend (korter dan een jaar) en
  - Langlopend (langer dan een jaar).

Deponeren
Gedeponeerd bij de KVK worden in de regel alleen de totalen van de balans. Door ons aangeduid als "Jaarrekening publicatie KVK micro".

Winst- en verliesrekening
De totalen van (zoals opgenomen in RJK M1 205):

• Netto-omzet;
  
  Opmerkelijk is dat voor kleine ondernemingen uitgegaan wordt van de Bruto-marge (het saldo van Netto-omzet minus Kostprijs van de omzet), maar dat hier voor micro ondernemingen uitgegaan wordt van het apart weergeven van de de Netto-omzet en de Kosten van grond- en hulpstoffen. Dit heeft de wetgever zo bepaald, aldus de Raad van de Jaarverslaggeving (RJ).
  Zie uitgebreide toelichting door de RJ op bovenstaande.
  
  
• Overige bedrijfsopbrengsten;
  
  Het inrichtingsmodel kent extra "Andere baten" (niet aangeduid door RJ) 
    
• Lonen;
    
• Kosten van grond- en hulpstoffen;
   
• Afschrijvingen en waardeverminderingen;
    
• Overige bedrijfskosten;
    
• Belastingen; 
    
• Resultaat na belastingen; in dit geval na de VPB. 

RGS Rapportage
Onder RGS Rapportage zijn specifiek voor de micro onderneming koppelschema's voorhanden die inzicht geven in de relatie tussen de jaarrekening posten en de correponderende RGS codes. Zo zie je per jaarrekening post welke RGS-codes daarop van toepassing zijn.

• Jaarrekening micro.
• Jaarrekening publicatie KvK micro. 
  Deze laatste betreft alleen de balans zoals gepubliceerd wordt bij de Kamer van Koophandel.
      

Aangifte Vennootschapsbelasting (VPB)

De aangifte Vennootschapsbelasting (VPB) is altijd gebaseerd op fiscale grondslagen (zoals eerder genoemd onder "Jaarrekening > Waardering". Uitgangspunt voor de VPB-aangifte is de "Wet op de vennootschapsbelasting 1969". 

Specifiek voor de VPB-aangifte verwijzen we naar:

• Website Belastingdienst (onderdeel Winst VPB en IB);
• Wiki RGS en Fiscale reserves, egalisatiereserve en voorzieningen;
    

CBS (steekproef)

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft het als eerste grote overheidsorganisatie mogelijk gemaakt dat een financiële rapportage direct en eenvoudig gevuld kan worden vanuit de boekhouding op basis van louter RGS. Sinds april 2021 is het mogelijk een aanzienlijk deel van de Jaar-Productiestatistiek direct vanuit de financiële administratie in te vullen. DIt onder de noemer "Jaarstatistiek RGS". 
Meer informatie over het CBS en RGS. 
   

Kredietrapportage

Voor zover bekend hebben kredietverstrekkers, waaronder banken, nog geen directe uitvraag op basis van RGS. Banken maken onder andere gebruik van de hiervoor genoemde jaarrekening volgens het inrichtingsmodel. Waar van toepassing (denk aan actuele gegevens van de waarde van onroerend goed) wordt dan aanvullend informatie uitgevraagd aan de ondernemer.