De kostenplaatsenmethode is bedoeld om indirecte kosten, via kostenplaatsen (afdelingen), door te belasten naar kostendragers (producten). Hiervoor worden kostenplaatsen verdeeld naar zelfstandige- en hulpkostenplaatsen. Meer algemeen kennen we de kostenplaatsenmethode ook als Kostenverdeelstaat. Zowel producerende- als dienstverlenende organisaties maken gebruik van de kostenverdeelstaat. Het gaat dan veelal om grote(re) organisaties. In het (klein) MKB zal veel gebruik gemaakt worden van de opslagmehode (zoals percentage van de directe kosten).
Voor het werken met de kostenplaatsenmethode hebben we de volgende onderverdeling gemaakt:
- Zelfstandige kostenplaatsen;
Concrete afdelingen binnen een organisatie, waarvan de kosten op basis van bepaalde eenheden (zoals aantallen en uren) doorbelast worden. Denk aan de afdelingen research & development (productontwikkeling), salaris- en hrm, boekhouding, marketing en ict-beheer.
- Hulpkostenplaatsen;
Zijnde fictieve afdelingen binnen een organisatie, zoals huisvesting en energiekosten, autokosten en accountants- c.q. administratiekosten.
Het principe hierachter is dat kosten vooraf verdeeld kunnen worden in:
- Directe kosten;
Die rechtstreeks doorbelast worden aan kostendragers. Voorbeelden van directe kosten zijn:
- Grondstof- c.q. materiaalverbruik.
- Arbeidsuren..
- Machine capaciteit.
- Werk door derden; speelt met name bij projecten een rol en verder bij specialistische werkzaamheden.
- Indirecte kosten
Alle overige kosten die via een verbijzonderingsmethode doorbelast worden. Parallel lopend aan de eerder genoemde zelfsstandige- en hulpkostenplaatsen noemen we:
- Afdeling research & development.
- Afdeling Salaris- en personeelsadministratie.
- Boekhoudafdeling.
- Afdeling marketing.
- Afdeling ICT-beheer.
- Huisvesting en energiekosten.
- Autokosten.
- Accountants- c.q. administratiekosten.
In grote lijnen zijn er dan weer een tweetal verbijzonderingsmethodes om de indirecte kosten door te belasten, te weten:
a) De opslagmethode;
Waarbij een vaste toeslag, al dan niet als percentage van de directe kosten, berekend wordt. Met name voor het bepalen van de kostprijs van een product of uit te voeren werkzaamheden. Volgens ons meestal gebruik in de (klein) MKB omgeving.
b) De kostenplaatsenmethode;
Een meer verfijnde methode om de indirecte kosten door te belasten die hier verder aan de orde komt. Gericht op de wat grote(re) productiebedrijven. Daar komt bij dat lang niet alle boekhoud- en ERP-software de kostenplaatsenmethode ondersteunt in het segment (klein) MKB.
RGS
Allereerst wordt opgemerkt dat kostenplaatsen niet thuishoren op het niveau van (grootboek)rekeningnummers. En daarmee ook niet in RGS MKB. Zoals hiervoor genoemd wordt een kostenplaatsenmethode, of meer algemeen de kostenverdeelstaat, nauwelijks volledig ondersteunt door boekhoudsoftware voor het segment (klein) MKB.
Wil je als organisatie kostenverbijzondering in de productie (of elders) toepassen door gebruik te maken van de kostenplaatsenmethode dan zul je a) moeten beschikken over een daarvoor geschikt boekhoud- c.q. ERP-pakket en b) de inrichting zelf ter hand moeten nemen.
