Een fiscale reserve is een reservering (voor toekomstige uitgaven) die (fiscaal) afgetrokken mag worden van de winst. Zolang de fiscale reserve niet wordt aangewend moet deze zichtbaar blijven onder het eigen vermogen (EV).
De Belastingdienst noemt als de drie belangrijkste fiscale reserves: 
1. De herinvesteringsreserve bij verkoop, verlies of beschadiging van een bedrijfsmiddel.
2. De egalisatiereserve voor hoge periodieke uitgaven. Wordt hieronder behandeld.
3. De fiscale oudedagsreserve voor ondernemers in de inkomstenbelasting. Doteren is vervallen sinds 2023. 

Egalisatiereserve

Een egalisatiereserve (fiscale reserve) wordt gevormd voor kosten en lasten van de bedrijfsuitoefening in dit boekjaar, die pas in de toekomst tot een piek in de uitgaven leiden. Verdelen - egaliseren - over meerdere jaren. Het bekendste voorbeeld hiervan zijn onderhoudskosten aan gebouwen die bijvoorbeeld per 5 of 10 jaar plaatsvinden. Als het bijvoorbeeld gaat om schilderkosten zijn die redelijkerwijs vooraf goed in te schatten.

De egalisatiereserve (vroeger kostenegalisatiereserve, KER, genoemd) is bedoeld voor kosten en lasten die een ondernemer eens in de zoveel jaar moet maken. Een van de belangrijkste voorwaarden voor het vormen van een egalisatiereserve is dat het moet gaan om  kosten die in de toekomst (ongelijkmatig zijn verdeeld en) tot een piek in de uitgaven leiden. De egalisatiereserve is dus niet bedoeld voor aanschaf of verbetering van bedrijfsmiddelen. Ook is de egalisatiereserve niet bedoeld voor jaarlijks terugkerende uitgaven, zoals jaarlijks onderhoud. Het gaat dus om het vormen van een reserve voor kosten die eens in de zoveel jaar gemaakt moeten worden.

Egalisatiereserve versus voorziening
In tegenstelling tot een egalisatiereserve kan een voorziening ook een verplichting en/of risico zijn gericht op de toekomst, waarvan de omvang nog niet geheel bekend is c.q. in te schatten. Denk dan aan een voorziening aan debiteurenrisico waarbij bepaalde facturen niet worden voldaan of garantieverplichtingen waarbij onvoorziene reparaties kunnen optreden aan producten die klanten hebbenafgenomen. In de boekhouding wordt dan alvast een voorziening opgenomen om dergelijke toekomstige uitgaven te dekken.

Zie de Wiki RGS en Voorzieningen in de boekhouding waar ook de verschillen (en overeenkomst) tussen de egalistaiereserve en een voorziening nader aan de orde komen.

Het is niet verplicht een egalisatiereserve te vormen.

Belastingdienst
De overige voorwaarden voor het vormen van de egalisatiereserve zijn in de jurisprudentie ontwikkeld. Deze zijn:

• De kosten worden verdeeld in de toekomst uitgegeven.
• De kosten zijn noodzakelijk geworden door de ondernemingsuitoefening in het jaar van dotatie (toevoeging).
• De kosten die in een bepaald jaar zijn opgeroepen, leiden in een komend jaar tot een piek in de uitgaven.
• Er is een redelijke mate van zekerheid dat de uitgaven zich zullen voordoen.

Afname van de reserve
In het jaar waarin de kosten (van bijvoorbeeld het onderhoud) zijn gemaakt, worden de kosten afgeboekt op de reserve. Als de reserve hoger is dan de gemaakte kosten, dan moet het restant van de reserve opgenomen worden in de winst. Zijn de kosten hoger dan de gevormde reserve, dan worden de hogere kosten in één keer af van de winst afgetrokken.

De reserve moet ook in de winst opgenomen worden als het doel waarvoor de reserve ooit is gevormd, is komen te vervallen. Dit is bijvoorbeeld het geval als het onderhavig bedrijfsmiddel waarvoor de reserve is gevormd is verkocht, of als het bedrijfsmiddel verloren is  gegaan.
Belastingdienst en egalisatiereserve;    

RGS
RGS-codes m.b.t. egalisatiereserve zijn als volgt:

Balans credit (rubriek 0)

1. Kosten egalisatiereserve fiscaal (alleen in BD-VPB), BEivOkcKeg (05755); Deze rekening wordt gebruikt voor vennootschappen (voor de VPB). 
   
   
2. Overige fiscale reserves eigen vermogen onderneming natuurlijke personen, BEivFirOfr (05335); Deze rekening hebben we gebruikt voor de egalisatiereserve van natuurlijke personen (voor de IB). 

W&V 
Aparte rekeningen voor dotatie en vrijval van kostenegalisatiereserve voor:

1. Groot onderhoud gebouwen;
2. Groot onderhoud inventaris;
3. Groot onderhoud machines;
4. Groot onderhoud auto's en transportmiddelen. 

Het aantal RGS codes voor het boeken van de egalisatiereserve is derhalve beperkt te noemen.  

Boekingen

Egalisatiereserve groot onderhoud
Stel dat sprake is van een eigen pand dat om de 5 jaar geschilderd moet worden. Dan kunnen de kosten daarvoor, via de egalisatiereserve, gelijk verdeeld worden over meerdere jaren. Stel dat de kosten voor het schilderwerk geschat worden op 5.000 euro (excl. BTW) dan leidt dat tot de volgende boeking per kalenderjaar: 

Voor een vennootschap luidt de boeking dan: 

Voor een eenmanszaak/VOF luidt de boeking dan:

Werkelijke kosten groot onderhoud
De werkelijke kosten van het schilderen worden vervolgens als volgt geboekt:

Bij een rechtspersoon:
- Ten laste van de rekening BEivOkcKeg (05755) "Kosten egalisatiereserve fiscaal (alleen in BD-VPB)".

Bij een natuurlijk persoon:
- Ten laste van de rekening BEivFirOfr (05335) "Overige fiscale reserves eigen vermogen onderneming natuurlijke personen".

Een eventueel saldo op deze laatste rekening wordt dan weggeboekt op:
- Vrijval kostenegalisatiereserve groot onderhoud gebouwen; als de werkelijke kosten lager zijn.
- Dotatie kostenegalisatiereserve groot onderhoud gebouwen; als de werkelijke kosten hoger zijn.

Stel dat de werkelijke kosten voor het schilderwerk na 5 jaar 4.800 euro (excl. BTW) bedraagt. En dat daarvoor een inkoopfactuur is ontvangen. De egalisatiereserve die tot dan is opgebouwd bedraagt (5 maal 1.000) 5.000 euro.

De boeking op basis van RGS-codes in geval van een vennootschap luidt dan:

Toelichting
Bovenstaand zien we dat in eerste instantie 5.000,00 euro als dotatie is toegevoegd aan de egalisatiereserve op de balans. 
Afgeboekt wordt vervolgens 4.800,00 euro via de ontvangen inkoopfactuur. 
Er blijft dan vervolgens een saldo van 200,00 euro aanwezig als eganisatiereserve die ten gunste van de W&V wordt geboekt op de rekening "Vrijval kostenegalisatiereserve groot onderhoud gebouwen". 
De eganisatierekening loopt na deze laatste boeking op 0.
  

Aandachtspunten

1. Opvallend is nog de RGS-code "Egalisatierekening", specifiek opgenomen voor Woningcorporaties. Daar hebben we verder geen aandacht aan besteed.
   
   
2. De W&V-rekening "Dotatie voorziening dubieuze debiteuren" kent geen aparte aparte (tegen)rekening voor vrijval, zoals bij de andere voorzieningen wel het geval is.
       

Bronnen

• Belastingdienst en egalisatiereserve;